Blended learning
De toekomst is digitaal
Tobe Baeyens

Bij Bol.com | Managementboek

Yesterday I was clever, so I wanted to change the world. Today I am wise, so I am changing myself.

Rumi

Jan Remmerswaal beschrijft in zijn boek Begeleiden van groepen - groepsdynamica in praktijk het begrip 'competentie':

Competenties nader gedefinieerd

In dit hoofdstuk wordt een competentie gedefinieerd als 'een cluster van vaardigheden, attitudes en onderliggende kenniselementen, dat iemand in staat stelt om die taken te verrichten die een belangrijk bestanddeel uitmaken van een functie, rol of verantwoordelijkheid' (naar Parry, 1998). Deze functies, rollen en/of verantwoordelijkheden kunnen direct zijn afgeleid uit de beroepspraktijk (en leiden tot beroepsspecifieke competenties), maar kunnen ook vanuit maatschappelijke of als academische eisen worden geformuleerd (en leiden tot meer algemene competenties, bijvoorbeeld burgerschapscompetenties).

Anders geformuleerd: een competentie betreft het vermogen om op basis van aanwezige kennis, vaardigheden en houdingen adequaat te handelen in beroepssituaties, dit met inbegrip van het vermogen om keuzes en beslissingen die tijdens het handelen gemaakt worden, te kunnen verantwoorden en erop te kunnen reflecteren.

Uit deze omschrijving van competenties wordt een aantal consequenties (voor de opleidingspraktijk) zichtbaar:

• Kennis, vaardigheden en attituden zijn voorwaardelijke elementen van een competentie en zijn geïntegreerd.
• Een competentie vormt een complex geheel van kennis, vaardigheden en attitudes, normen en waarden, rolopvattingen en subjectieve concepten; het is een netwerk van elementen.
• Competenties leid je (achteraf) af uit waarneembaar gedrag, uit de verantwoording die betrokkene geeft van zijn gedrag en uit de reflectie op dat gedrag.

Mensen zijn in meerdere of mindere mate competent, in meer of minder beroepssituaties. Hun competentie bestaat uit meerdere aspecten, die correleren met een enkele of meerdere situaties in de handelingspraktijk.

Merriënboer e.a. (2002) hebben een aantal dimensies genoemd die de betekenis, de invulling van het begrip competentie op een bepaald moment in een bepaalde context bepalen. Al naargelang de context, al naargelang het doel van het leren, verlenen deze dimensies een bepaalde kleur, een bepaalde betekenis aan het begrip competentie.
Merriënboer e.a. gebruiken hiervoor het schuifjespaneel van een versterker als metafoor voor de finetuning van het begrip op de specifieke context waarin het wordt gebruikt.

Merriënboer e.a. onderscheiden de volgende dimensies van het competentiebegrip:

- Specificiteit. Het ontwikkelen, benutten en verder ontwikkelen van competenties vindt altijd plaats in een bepaalde context.

- Integrativiteit. Competenties zijn een ondeelbaar cluster van vaardigheden, kennis, attitudes, eigenschappen en inzichten.

- Duurzaamheid. Er is altijd sprake van een zekere duurzaamheid, terwijl competenties tegelijkertijd veranderlijk zijn in de tijd.

- Handelingsgerichtheid. Competenties zijn verbonden met handelen, met activiteiten of taken.

- Leerbaarheid. Er is leertijd nodig om competenties te verwerven en (verder) te ontwikkelen.

- Onderlinge afhankelijkheid. De verschillende competenties staan in een bepaalde relatie tot elkaar, soms voorwaardelijk, noodzakelijk en soms onafhankelijk.

Bron: Begeleiden van groepen - groepsdynamica in praktijk, Jan Remmerswaal

Bovenstaande illustratie en onderstaande twee quotes, geven weer waar en hoe ik de wereld van Lean, informatiemanagement en performance support zie samen komen.

In mijn blog zie je een verschuiving van een focus op informatiemanagement, naar Lean en de laatste tijd, met steeds meer aandacht voor leren.

Deze verschuiving volgt mijn professionele ontwikkeling, waarbij ik voor mezelf alles zie samenkomen in het borgen en verbeteren van kwaliteit van informatie-intensieve processen.

Het 'dingen doen' met informatie vraagt vooral om kennis, en verondersteld dus dat mensen weten wat ze moeten doen. Daar waar je vroeger het merendeel van alle kennis paraat had in je hoofd, lukt dat tegenwoordig niet meer. Wanneer de uitzondering de regel wordt, gaat het erom om mensen op de juiste momenten te voorzien van de juiste ondersteuning om hun werk goed te doen.

Deze post wil ik gebruiken als een 'werk-in-uitvoering', plek om de combinatie van proces, informatie en leren verder uit te werken.

Wordt dus vervolgd....

Quality comes not from inspection but from improvement of the process.

W. Edwards Deming

Requirements Engineering Fundamentals
A Study Guide for the Certified Professional for Requirements Engineering Exam - Foundation Level - IREB Compliant
Klaus Pohl & Chris Rupp

Bij Bol.com | Managementboek

Jos Fransen beschrijft in Keuzediagram (online) leerpraktijken een instrument voor het ontwerpen en uitvoeren van (online) activerend onderwijs, met als insteek te komen tot een effectief leerproces. In het keuzediagram gaat Fransen uit van de bovenstaande vijf fasen van een volwaardig leerproces:

Er zijn drie vormen van leeractiviteiten te onderscheiden die binnen elk van de vijf fases van een volwaardig leerproces aan bod kunnen komen:

(1) Individuele zelfstudie (leren van informatie);

(2) Interactie via experts (leren van instructie en feedback);

(3) Samenwerkend leren (leren van verschillende perspectieven).

Een effectieve leerpraktijk met actieve betrokkenheid van studenten vraagt om een doordachte combinatie van deze drie vormen.

Bij (online) onderwijs kan in de uitvoering gekozen worden voor synchroon of asynchroon georganiseerde leeractiviteiten. Bij synchrone leeractiviteiten staan docent en studenten fysiek of online via beeld en/of audioverbinding direct met elkaar in contact. Bij asynchrone leeractiviteiten wisselen docent en studenten documenten, informatie en mediaclips uit in de online leeromgeving. Bij individuele zelfstudie kan de student zelf bepalen hoe, waar en op welk moment hij/zij studeert. Individuele zelfstudie bestaat daarom in hoofdzaak uit asynchrone leeractiviteiten. Interactie via experts kan zowel asynchroon als synchroon worden uitgevoerd. Dat geldt ook voor samenwerkend leren: studenten overleggen synchroon, werken daarnaast zelfstandig aan deeltaken en geven elkaar feedback in de vorm van asynchroon georganiseerde peerreview.

Bij het maken van een keuze tussen synchrone en asynchrone activiteiten is het handig eerst de synchrone, en pas dan de asynchrone activiteiten te bepalen. Synchrone activiteiten hebben namelijk een bijzondere functie in het leerproces; zij bieden studenten de gelegenheid vragen te stellen en jou als docent om daarop direct te reageren en eventueel extra toelichting, voorbeelden en/of oefenopdrachten te geven. Daarbij zijn synchrone activiteiten van onschatbare waarde voor de groepsdynamiek en voor de persoonlijke motivatie van de student (en docent). Het keuzediagram (online) leerpraktijken brengt de bovengenoemde variabelen op overzichtelijke wijze bij elkaar en biedt zo een leidraad om de vorm, volgorde, timing en samenhang van alle leeractiviteiten te bepalen.

Bron: Keuzediagram (online) leerpraktijken, Jos Fransen

Lean als verbeterproces

Een Lean-verbeterproces begint standaard met het inventariseren van de doelstelling(en). In het algemeen betekent dit het bepalen wat klanten precies willen, ofwel het bepalen wat klantwaarde is.

Het op het juiste moment precies maken en leveren van de juiste producten en diensten (die klantwaarde opleveren) staat centraal binnen Lean. Het proces dat continu klantwaarde moet opleveren, heet daarom 'waardestroom'.

Het ontwerp- en verbeterproces voor het verkrijgen van een slanke waardestroom met pull-besturing bestaat uit vijf essentiële stappen:

Waarde (Value)

• Definieer wat klantwaarde is en daarmee wat de klant als verspilling ziet
• Bepaal de procesdoelstellingen (KPI-targets)

Waardestroom (Valuestream)

• Ontwikkel een VSM met de verschillende processtappen en analyseer waar waarde wordt gecreëerd

Flow

• Bepaal welke activiteiten waarde toevoegen of welke cruciaal zijn voor de bedrijfsfunctie
• Verwijder alle niet-waardetoevoegende activiteiten die niet van cruciaal belang zijn voor de bedrijfsfunctie

Pull

• Stroomlijn het primaire proces zodanig dat de vraag gebalanceerd is met de capaciteit
• Zorg dat de lijn stroomt met vaste takttijd
• Bestuur de lijn met een pull-besturingssysteem zoals kanban- of two-binsysteem

Perfectie (Perfection)

• Borg de verbeteringen
• Perfectioneer de organisatie middels Kaizen-workshops
• Creëer een cultuur van continu verbeteren

1. Bepaal klantwaarde (value).

Onderzoek de eisen en wensen van klanten. Het nauwkeurig analyseren wat van waarde is voor de klant, leert ook wat de klant als verspilling beschouwt. Dit is het uitgangspunt voor het analyseren en optimaliseren van de waardestroom.

2. Bepaal de waardestroorn (value stream).

Een waardestroom bevat in het ideale geval geen enkele niet-waardetoevoegende activiteit. Ontwikkel per productfamilie een beschrijving van de waardestroom (value-stream map) voor de huidige situatie. Onderzoek vervolgens welke activiteiten al dan niet waarde toevoegen.

3. Zorg dat activiteiten doorstromen (flow).

Laat goederen en diensten door de processen stromen door niet-waardetoevoegende activiteiten en andere vormen van verspilling te elimineren. Wachtrijen, batchproductie en onnodig transport zijn belangrijke hindernissen omdat ze de doorlooptijd verlengen. Zorg voor orde en netheid.

4. Laat de klant producten of- diensten door het proces trekken (pull).

Synchroniseer de productie met de werkelijke vraag van de klant. De waardestroom moet reactief worden gemaakt om producten en diensten alleen te leveren als de klant die nodig heeft — niet eerder of later. Maak de be-sturing niet groter of complexer dan strikt noodzakelijk. De bekendste pull-besturingsmethoden zijn het two-bin-systeem en het kapban-systeem.

5 Optimaliseer het proces voortdurend (perfection).

Streef naar perfectie door processen almaar te verbeteren met behulp van kaizen-events of kaizen-blitzes;

Klantwaarde ontstaat binnen Lean door processen zodanig in te richten dat zij eenvoudig en voorspelbaar zijn, maximale kwaliteit leveren én waarde toevoegen. Dat betekent dat processen niet sterk variëren, geen fouten verbergen en niet suboptimaal zijn. Aan de hand van value-stream maps wordt de huidige situatie in kaart gebracht: processen, producten- of dienstenstromen en de daarbij horende informatiestromen plus de belangrijkste prestatie-indicatoren (gerealiseerde bewerkingstijd, doorlooptijd, bezettingsgraad en right-first-time-indicatoren). De gewenste situatie wordt gedefinieerd op basis van criteria voor waardetoevoeging, voorspel-baarheid, maximale kwaliteit en zero waste (vooral geen overtollige voorraden).

Het daadwerkelijk invoeren van een geoptimaliseerde waardestroorn, inclusief bijbehorende KPI's en/of pull-besturing, blijkt in de praktijk vaak erg lastig. Laat staan het goed borgen van de vernieuwing in een cultuur die continu het bedrijfsproces blijft optimaliseren. Organisaties komen dus nauwelijks vs aan de vijfde stap van het verbeterproces: perfectioneren.

Bron: Lean leiderschap - leidinggeven aan continu verbeteren, Marcel van F. Assen

Spelvorm

Definitie

...

Alias: ...

Spelvormen

Spelvormen omvatten die werkvormen waarin door middel van een spelsituatie doelstellingen worden nagestreefd. Het gaat hierbij om een nabootsing van de werkelijkheid, waarbij studenten worden gestimuleerd om zich (mentaal) te begeven in conflict- of probleemsituaties en daarin proberen problemen op te lossen, beslissingen te nemen, keuzes te maken en daarbij een eigen houding en mening te bepalen.

De natuurlijke speeltendens van mensen leidt tot activiteit. Hierop kan je als lesgever aansluiten door op een methodische manier allerlei didactische spelvormen te hanteren en zo bij te dragen tot meer studentgecentreerd en activerend (hoger) onderwijs. Bij spelvormen gaat het essentieel om het nabootsen van de werkelijkheid met een grote nadruk op zelfwerkzaamheid van de studenten. Ondanks deze grote zelfwerkzaamheid van de studenten bij spelvormen, heeft de lesgever evenwel nog een belangrijke begeleidende taak. Het inzicht dat men door nabootsing (simulatie) van de werkelijkheid iets kan leren is al heel wat eeuwen bekend (cf. nabootsingen van veldslagen en gevechtsterreinen, maquettes in de architectuur, etc…). Essentieel bij spelvormen is dat de conflict- of probleemsituatie een voor hen onbekende afloop heeft. Daarbij wordt in het algemeen van studenten gevraagd dat ze in deze situatie:  problemen proberen op te lossen, beslissingen nemen, keuzes maken en daarbij een eigen houding en mening  bepalen. Het effect hiervan is, dat zij in hun rol van besluitvormer, nieuwe ervaringen en ontdekkingen kunnen opdoen, in een leersituatie die toch gebaseerd is op bestaande kennis.

De term spelvormen kan opgevat te worden als een verzamelwoord waarmee een grote verscheidenheid aan nabootsingstechnieken wordt aangeduid. Deze nabootsingstechnieken zijn best toepasbaar in een type onderwijs dat eerder probleemgericht dan kennisgericht van aard is.

Bron: https://www.bvdatabank.be/node/144