Meesteradviseur
Handboek voor duurzame groei in je adviesrol
Rob Bertels, Gerlof Schutte

Bij Bol.com | Managementboek

In de publicatie Brein & leren - cognitieve belasting van het geheugen: uitleg en tips, Avans Hogeschool beschrijven Han Blankert, Désiré Palmen en Dominque Olvers zeven principes die helpen om de effectivieit van  leerinspanningen te vergroten:

1. Variabiliteitsprincipe (Variability).

2. Zelfuitleg-principe (Self explanation).

3. Verbeeldingsprincipe (Imagination).

4. Zoom-in/zoom-uit-principe (Interactivity).

5. Eigen-tempo-principe (Self pacing).

6. Modaliteitsprincipe (Modality).

7. Signaleringsprincipe (Signalling).

(1) Variability: zorg voor variatie en afwisseling in leertaken

Het variëren en afwisselen van leertaken geeft een grote belasting van het werkgeheugen dan een routinematige herhaling. Beginners hebben baat bij herhaling om een kennisbasis vast te leggen, oftewel de neurale verbindingen te versterken. Maar bij gevorderden wordt het leren juist versterkt door variatie in de leeropdrachten en het toepassen van verschillende oplossingsstrategieën.

(2) Self explanation: laat studenten zelf verklaren en uitleggen

Self explanation is een activiteit waarbij de student de leerstof of een uitgevoerde activiteit uitlegt aan zichzelf of aan anderen. Bijvoorbeeld, de docent kan de student laten uitleggen hoe deze tot een antwoord of oplossing is gekomen of laten verklaren waarom iets wel of niet klopt.

Door self explanation kan de student nieuwe informatie koppelen aan aanwezige kennis, deze integreren en ontdekken waar hij nog onvoldoende van weet. Als hierbij extra aandacht wordt gegeven aan het geven en ontvangen van feedback, wordt de effectiviteit van self explanation nog verder versterkt.

(3) Imagination: laat studenten de leerinhoud visualiseren.

Imagination betekent het verbeelden en visualiseren van een activiteit, procedure, product of prestatie. Visualiseren is in de topsport al jaren een veelgebruikte leertechniek om prestaties te oefenen en te verbeteren of om nieuwe combinaties van bestaande technieken te leren. Imagination is een manier om voorkennis van studenten te activeren en te versterken. Door imagination haalt de student de aanwezige voorkennis op uit het geheugen en kan deze kennis vervolgens verder uitgebreid en versterkt worden. Maar het geeft ook ruimte aan de eigen creativiteit. Het maakt het mogelijk om op basis van voorkennis leerstof te koppelen in verschillende situaties.

(4) Interactivity: zoom in en uit bij complexe taken

Interactivity is het in- en uitzoomen bij complexe taken. Leren is dan het eigen maken van verschillende onderdelen en deze combineren in hun (nieuwe) samenhang. Om de leereffectiviteit van de student te versterken, is het van belang om afwisselend de losse onderdelen zich eigen te maken èn te oefenen met de samenhangende elementen.

(5) Self pacing: laat studenten het eigen tempo bepalen

Bij een hoorcollege of mondelinge instructie moet het werkgeheugen van de student de informatie verwerken in een opgelegd tempo. De belasting wordt ineffectief wanneer het werkgeheugen er niet in slaagt om de informatie op tijd te verwerken. De informatie blijft komen maar de student neemt het niet meer op. De student haakt af en lijkt misschien wel ongemotiveerd. Maar het is heel goed mogelijk dat het werkgeheugen overbelast is. De belasting is ook ineffectief als het tempo te laag is en het werkgeheugen onderbelast is. ook dan is de kans dat de student afhaakt en zich met andere zaken gaat bezighouden.

Self pacing gaat ervan uit dat een student een eigen tempo kan bepalen tijdens het leren. Dit kan bijvoorbeeld via verwerkingsopdrachten voor, tijdens en na een instructie. Dit ondersteunt het leren in het eigen tempo en stimuleert het werkgeheugen om informatie effectief te verwerken tot nieuwe kennis in het langetermijngeheugen.

(6) Modality: stem auditief en visueel aanbod op elkaar af.

Auditieve en visuele informatie wordt in het brein (werkgeheugen) via gescheiden circuits verwerkt. Door gesproken tekst en visuele informatie te combineren, wordt het werkgeheugen zo efficiënt mogelijk gebruikt, maar dit stelt wel eisen aan zowel het gesproken woord als de visuele informatie, zodat zij elkaar gaan versterken en geen ruis veroorzaken.

Modality houdt in dat informatie effectiever wordt verwerkt en onthouden bij gesproken tekst in combinatie met illustraties dan bij geschreven tekst met illustraties. Het modality principe werkt sterker naarmate het tempo van een college of instructie hoger ligt. Als het tempo zakt en de verwerkingstijd toeneemt, is het effect van minder betekenis.

(7) Signaling: zorg voor focus en vestig de aandacht op de kern.

Bij complexte taken gaat het er om dat de student kan focussen, hoofdtaken van bijzaken kan onderscheiden en 'ankerpunten' ontwikkelt waar de nieuwe kennis in het brein mee verbonden kan worden. Het werkgeheugen wordt contiu belast met veel incidentele informatie die afleidt van de essentie van de leerstof. Signaling - als richtinggever bij het leren - reduceert deze ineffectieve last. Dit betekent dat in de leersituatie steeds de aandacht wordt gevestigd op de kernbegrippen en de essentie van de gebruikte modellen, theorieën en werkwijzen.

Bron: Brein & leren - cognitieve belasting van het geheugen: uitleg en tips, Avans Hogeschool

You have succeeded in life when all you really want is only what you really need.

Vernon Howard

The major problems in the world are the result of the difference between how nature works and the way people think.

Gregory Bateson

Ultralearning
Accelerate Your Career, Master Hard Skills and Outsmart the Competition
Scott Young

Bij Bol.com

Rosenshine's Principles in Action
Tom Sherrington

Bij Bol.com

Without context, data have no meaning.

Donald Wheeler

Jan Willem van den Boogert beschrijft in zijn boek Praktijkgericht opleiden - al doende leren in de beroepspraktijk hoe transfer een kenmerk is van leren :

Leren en transfer

Nog een punt dat leren kenmerkt, is transfer. Met transfer wordt bedoeld dat iemand iets wat hij geleerd heeft in een andere situatie kan toepassen.Transfer is mogelijk als er inzicht is verworven. Als ik een apparaat heb leren bedienen, en ik wordt geconfronteerd met hetzelfde soort apparaat, maar dan van een ander merk, blijkt of ik iets heb geleerd over de logica van het apparaat. Als ik iets geleerd heb, zal ik toch zeker de betekenis van een aantal functies begrijpen, zodat ik ook dit apparaat kan (leren) bedienen. Ik heb inzicht verkregen in de werking. In de principes van het apparaat. Dan is transfer mogelijk. Het betekent dat je elementen van het ene kunt meenemen naar het andere. Als een kind de som van 7 x 3 leert, maar niet snapt wat vermenigvuldigen is, zal het moeite hebben met de som 8 x 3. Zo gebeurde het vroeger wel dat de tafels werden geleerd, zonder dat aandacht geschonken werd aan het principe van vermenigvuldigen. Nu is dit vaak én/én, en dat werkt beter.

Bron: Praktijkgericht opleiden - al doende leren in de beroepspraktijk, Jan Willem van den Boogert

Most of what is taught in classroom settings is forgotten, and much or what is remembered is irrelevant. 

Russel Ackoff

If we march the long road to freedom in hatred, what we find at the end is not freedom but another prison.

Aung San Suu Kyi