Vanaf het begin van mijn loopbaan binnen de informatievoorziening - waarin ik - nota bene - begon in de functie van 'functioneel applicatiebeheerder'- ben ik gefascineerd door het feit dat terminologisch gezien het vakgebied zich kenmerkt door een hoge make van begripsverwarring en dat het zowel aan 'newbies' en 'mensen van buiten' lastig uitleggen is wat er verstaan wordt onder de verschillende vormen van beheer.
Om het op zijn minst voor mezelf helder te krijgen, hierbij een poging om te komen tot een definitie van de drie beheervormen:
| Beheervorm | Beheerobject | Definitie | Synoniemen |
| Functioneel beheer | Informatievoorziening | Instandhouden en onderhouden van de informatievoorziening voor het ondersteunen van processen door het bieden van functionaliteit voor het tijdig en juist verwerken, gebruiken en beheren van informatie. | Business informatiemanagement |
| Applicatiebeheer | Applicaties + gegevensverzamelingen |
Instandhouden en onderhouden van de applicaties en bijbehorende gegevensverzamelingen. | Applicatiemanagement |
| Technisch beheer | Technische infrastructuur |
Beschikbaar stellen en in stand houden en onderhouden van de technische infrastructuur. | IT Service management |
Een deel van de verwarring is dat in de benamingen van de drie vormen van beheer het object van beheer niet expliciet wordt benoemd. Alleen in de term 'applicatiebeheer' komt het object terug: applicatie. Soms wordt ook gesproken over 'applicatief beheer'. Dan is op zijn minst consistentie bereikt in het bijvoeglijke naamwoord, maar rest nog de vraag wat er dan daadwerkelijk wordt beheerd.
Binnen nieuwe termen is de term 'beheer' vaak vervangen door 'management'. Op z'n minst sexier klinkend, maar nog steeds wordt hierdoor nog niet helder waarover het gaat.
Zonder toelichting bij de term 'onderhoud' is bovendien lastig om aan te geven waar 'onderhouden' ophoudt en het 'vernieuwen' begint.
De toevoeging in de definitie 'tegen overeengekomen kosten en kwaliteit' geeft een inkleuring aan hoe het beheer zou kunnen worden ingevuld, maar is mijns inziens niet strikt noodzakelijk om de beheervorm(en) af te bakenen.
Het opnemen van beschrijvingen als 'tijdens de gehele cyclus van informatiesystemen' cq. 'levenscyclus van informatiesystemen' brengt meer dynamiek in de definitie omdat het impliceert dat regelmatig aanpassingen noodzakelijk zijn als gevolg van interne en/of externe ontwikkelingen. Deze dynamiek zit mijns inziens echter al begrepen in de term onderhoud.
Het is slechts een bescheiden aanzet, reacties zijn welkom.
Wordt vervolgd.....
-----vervolg-1------------------------------------------------------------------------------------------------
Hieronder zijn ook vier rollen geplot:
Ik heb in de definitie bij technische beheer het 'beschikbaar stellen' geskipt en bij alle drie beheervormen 'vernieuwing' toegevoegd. Dit betekent dat - letterlijk - het verschil tussen de drie vormen van beheer zit in het object van beheer. De grens tussen 'adaptief onderhoud' en 'vernieuwen' is grijs, maar op deze manier krijgen de definities expliciet een iets dynamischer, duurzamer insteek.
Ter toelichting op 'onderhouden' heb ik - gebaseerd op een eerdere blogpost Beheer volgens Bart de Best - hieronder de vijf vormen van onderhoud beschreven.
| Onderhoudsvorm | Beheerobject |
| Correctief onderhoud | Herstellen van gebreken in een applicatie. |
| Additief onderhoud | Uitbreiden van de functionaliteit van de applicatie. |
| Adaptief onderhoud | Aanpassen van de applicatie om te blijven voldoen aan de eisen die gesteld worden aan wijzigingen in de omgeving (ontwikkelingen keten, technologie of bedrijfsproces). |
| Perfectief onderhoud | Aanpassen van de applicaties zodat deze beter prestaties levert. |
| Preventief onderhoud | Tijdig nemen van maatregelen om verstoringen te voorkomen. |
| Beheervorm | Beheerobject | Definitie | Synoniemen |
| Functioneel beheer | Informatievoorziening | Instandhouden, onderhouden en vernieuwen van de informatievoorziening voor het ondersteunen van processen door het bieden van functionaliteit voor het tijdig en juist verwerken, gebruiken en beheren van informatie. |
Business informatiemanagement |
| Applicatiebeheer | Applicaties + gegevensverzamelingen |
Instandhouden, onderhouden en vernieuwen van de applicaties en bijbehorende gegevensverzamelingen. | Applicatiemanagement |
| Technisch beheer | Technische infrastructuur |
Instandhouden, onderhouden en vernieuwen van de technische infrastructuur. | IT Service management |
Zie ook:
- Informatie(voorziening) volgens Rob Bots en Wouter Jansen
- 3 vormen van beheer volgens Ruigrok & Bosschers (2)
- 3 vormen van beheer volgens Ruigrok & Bosschers (1)
- Beheer volgens Bart de Best
