Jaap Peters en Rob Wetzels stellen dat we in de loop der jaren zijn geformatteerd. "Het aanleren van nieuwe dingen is lastig, maar afleren van reeds aanwezige kennis blijkt nog veel moeilijker."

"Onder een paradigma (Kuhn, 1962) verstaan we: het kader waardoor wij naar de wereld kijken en waarbinnen wij onze observaties een betekenis geven. Het is een verzameling van vooronderstellingen die we uit het verleden steeds meenemen en die achtereenvolgens bepaalt wat we zien, hoe we die gegevens verwerken, wat we ervan denken, uit welke alternatieven we menen te moeten kiezen en welke acties we moeten ondernemen. Onbewust worden gegevens die in onze kraam niet te pas komen, overgeslagen; en andere gegevens worden dusdanig omgevormd tot de informatie past in ons wereldbeeld."

"Ons paradigma zit onder de lijn van het bewustzijn geformatteerd, het is lastig te achterhalen en moeizaam te veranderen. Zo heeft ieder mens zijn 'logisch vingerafdruk' in zijn hoofd zitten, die hij in wezen overal op zet. Alles krijgt daardoor een reden ... Echter de logische vingerafdruk bevat óns verhaal van de wereld, zonder dat we het 'echte' verhaal kennen; het is slechts onze interpretatie."

"Het lastige van een paradigma-shift, dan wel van het veranderen van je logische vingerafdruk is dat je niet tegen iemand kunt zeggen: 'Shift even van paradigma'. Hoewel we inmiddels zeer bedreven zijn in het zappen naar andere externe kanalen, zijn we nauwelijks of niet in staat te zappen naar een ander intern kanaal; te kijken naar hetzelfde en heel wat anders te zien. Nee, wij zijn meer gewend naar álle externe kanalen te kijken, om tot de conclusie te komen dat het allemaal hetzelfde is, dat er niets nieuws onder de zon is. Je leert echter meer door één case op vijf manieren te evalueren, dan vijf cases op dezelfde manier."

"Mensen hebben een bepaalde kijk op de wereld (dominante denkwijze), waardoor ze blinde vlekken hebben. Je weet niet wat je niet weet. Dat wat we zien wordt niet zozeer bepaald door de geconstateerde feiten, maar door de context waarin we deze plegen te zetten. Wij creëren de wereld naar onze eigen waarneming."

De chaos- en complexiteitstheorie biedt - aldus Peters en Wetzels - een aantal interessante invalshoeken:

1. Binnen de orde is de chaos reeds aanwezig en binnen de chaos is de orde reeds aanwezig. Begin en einde vallen samen zonder een eenduidige causale relatie. Dat wil zeggen: de toekomst is in het heden verborgen, maar toevallig nog niet opgemerkt door het dominante denken.

2. Alles is onomkeerbaar en dus uniek. Geen seconde is de wereld hetzelfde. Per definitie is dus ieder probleem anders en moeten we voorzichtig zijn met het aanbrengen van regelkringsystemen.

3. Zelfordening of zelforganisatie. Chaos en orde zijn geen tegenstellingen, maar liggen naast elkaar. In de chaos ligt het vermogen tot het scheppen van orde zonder voorspelbaarheid, en orde kan zichzelf alleen maar in stand houden wanneer die de potentie heeft tot het scheppen van chaos in zich heeft. Chaotische systemen kunnen op eigen kracht orde scheppen: ze hebben een zelforganiserend vermogen en baseren zich niet op het verleden, maar creëren wat nog nooit heeft bestaan.

Bron: Niets nieuws onder de zon en andere toevalligheden - strategie uit chaos, Jaap Peters & Rob Wetzels