Declaratieve kennis
Definitie
Feiten en concepten aangaande een kennisdomein
Alias: -
Naast procedurele en metacognivistische kennis onderscheiden cognitivisten als derde categorie van kenns: declaratieve kennis
Declaratieve kennis
Definities, formules, wetten, verschijnselen, verbanden binnen kennisdomeinen. Dit wordt dikwijls ook conceptuele kennis genoemd. Deze kennis is gemakkelijk terug te vinden in kennisbronnen zoals boeken, woordenboeken, naslagwerken, enzovoort. Declaratieve kennis wordt relatief snel verworven, maar wordt ook snel vergeten wanneer ze weinig actief wordt gebruikt.
Bron: Onderwijskunde als ontwerpwetenschap - van leren naar instructie, Martin Valcke (Deel-1)
Declaratieve kennis is een vorm van kennisrepresentatie waarbij de kennis is opgeslagen in propositionele eenheden. Hierdoor is het mogelijk deze kennis vrij vlot om te zetten in taal. Het gaat typisch om schoolse kennis of 'kennen' terwijl procedurele kennis eerder het 'kunnen' of de vaardigheden aanduidt.
Bron: Aandacht en geheugen, André Vandierendonck
Declaratieve kennis
Feiten en concepten aangaande een kennisdomein
Declaratieve kennis
Kennis van verschijnselen (feiten), in taal uitgedrukt, opgeslagen in langetermijngeheugen. "Knowing what and why"
Bron: https://quizlet.com/nl/297411986/onderwijspsychologie-hoofdstuk-2-leersoorten-en-leerstijlen-flash-cards/
Declaratieve kennis: Dit zijn definities, formules, wetten, verschijnselen en verbanden binnen kennisdomeinen. Dit type kennis is gemakkelijk terug te vinden in kennisbronnen. Declaratieve kennis vergeten we relatief snel wanneer die niet regelmatig geactiveerd wordt.
Bron: https://flashcards.studysmartwithchris.com/nl/l/leg-de-volgende-begrippen-uit-declaratieve-kennis-ook-wel-conceptuele-kennis-procedure-kennis-en-metacognitieve-kennis/
Wat is declaratieve kennis?
Kennis van feiten, begrippen, regels, principes, wetmatigheden, concepten, definities, theorieën etc. Het is veelal geabstraheerde kennis in taal uitgedrukt, die in ons geheugen ligt opgeslagen, denk aan de stelling van Pythagoras, weten wat een zonsverduistering is, weten welke landen aan Nederland grenzen, weten waarin convergente en divergente differentiatie verschillen, de relatie tussen groei en rijping kunnen uitleggen, weten wat de stellende, vergrotende en overtreffende trap is van bijvoeglijke naamwoorden. Declaratieve kennis is vooral knowing what en why.
Bron: https://flashcards.studysmartwithchris.com/nl/w/wat-is-nbsp-declaratieve-kennis/
Welke interne organisatiestrategieën, om declaratieve kennis te ontwikkelen, kun je noemen?
- Schematiseren/ structureren: de lerende situeert nieuwe knooppunten, proposities of propositienetwerken ten opzichte van elkaar (zie vb lesnotitie, dit is externe, maar hetzelfde gebeurt intern) Ll. kan ook een verhaallijn opbouwen.
- Hierarchie aanbrengen: ordeningsprincipes hanteren: ordenen in tijd, op nummer, oorzaak-gevolg, hiërarchisch ordenen. --> voorbeeld instructiestrategie: het aanduiden van verschillen en gelijkenissen. bv poster maken van gezonde en ongezonde voeding.
- Begrippen toepassen: verschillende feiten clusteren tot een geheel bijv. begrip zoogdieren: gewervelde: honden etc
- Persoonlijke theorieën: bouwen eigen structuren op waarin declaratieve kennis gecombineerd om een en ander te verklaren.
Declaratieve kennis
Er bestaan twee soorten declaratieve kennis: semantische en episodische. Semantische kennis is de kennis over feiten, verschijnselen, begrippen, defnitiefs, principes, procedures, regels, wetmatigheden, theorieën. Deze kennis is geabstraheerd van concrete situaties waarin het geleerd werd en is vastgelegd in taal. Dit type kennis domineert in leerboeken.
Episodische kennis heeft betrekking op persoonlijke ('autobiografische') ervaringen of gebeurtenissen en is contextgebonden (omdat deze ervaringen worden opgedaan in een bepaalde omgeving, op een bepaald tijdstip). Voorbeelden van episodische kennis zijn: herinneringen aan de eerste schooldag, een verkeersongeluk, een zware verliefdheid, de manier waarop oma koffie schonk, de keer dat bij late thuiskomst pa buitensporig kwaad was, de keer dat een vogel door de ruit vloog. Dergelijke gebeurtenissen worden niet zozeer opgeslagen in woorden, maar veeleer in (tijd- en plaatsgebonden) beelden, die weer opgeroepen kunnen worden.
Bron: Lesgeven en zelfstandig leren, Tjipke van der Veen & Titus Geerligs
Declaratieve kennis
Feiten en concepten aangaande een kennisdomein
Bron: https://flashcards.studysmartwithchris.com/nl/s/situationele-kennis-is-kennis-van-probleemsituaties-waarin-bepaalde-declaratieve-en-procedurele-kennis-is-gebruikt-waar-kennis-wordt-toegepast-ontstaat-situationele-kennis/
Declaratieve kennis
Definities, formules, wetten, verschijnselen en verbanden binnen kennisdomeinen. Dit type kennis is gemakkelijk terug te vinden in kennisbronnen. Declaratieve kennis vergeten we relatief snel wanneer die niet regelmatig geactiveerd wordt.
Bron: https://flashcards.studysmartwithchris.com/nl/l/leg-de-volgende-begrippen-uit-declaratieve-kennis-ook-wel-conceptuele-kennis-procedure-kennis-en-metacognitieve-kennis/
Wat is declaratieve kennis?
Kennis van feiten, begrippen, regels, principes, wetmatigheden, concepten, definities, theorieën etc. Het is veelal geabstraheerde kennis in taal uitgedrukt, die in ons geheugen ligt opgeslagen, denk aan de stelling van Pythagoras, weten wat een zonsverduistering is, weten welke landen aan Nederland grenzen, weten waarin convergente en divergente differentiatie verschillen, de relatie tussen groei en rijping kunnen uitleggen, weten wat de stellende, vergrotende en overtreffende trap is van bijvoeglijke naamwoorden. Declaratieve kennis is vooral knowing what en why.
Bron: https://flashcards.studysmartwithchris.com/nl/w/wat-is-nbsp-declaratieve-kennis/
Ontwikkelen declaratieve kennis
Welke interne organisatiestrategieën, om declaratieve kennis te ontwikkelen, kun je noemen?
- Schematiseren/structureren: de lerende situeert nieuwe knooppunten, proposities of propositienetwerken ten opzichte van elkaar.
- Hiërarchie aanbrengen: ordeningsprincipes hanteren: ordenen in tijd, op nummer, oorzaak-gevolg, hiërarchisch ordenen.
- Begrippen toepassen: verschillende feiten clusteren tot een geheel.
- Persoonlijke theorieën: leerling bouwt eigen structuren op waarin declaratieve kennis gecombineerd wordt dingen te verklaren.
Niveaus van declaratieve kennis
Er zijn verschillende niveaus van declaratieve kennis. Een feit is het meest concrete kennisniveau terwijl een begrip het meest algemene niveau van kennis is. Hieronder worden de verschillende vormen van kennis weergegeven van het laagste tot het hoogste niveau van abstractie. Deze vormen zijn:
(1) Feiten
(2) Chronologieën
(3) Oorzaak-gevolgverbanden
(4) Gebeurtenissen
(5) Principes en generalisaties
(6) Begrippen
Ad (1) Feiten
Een feit is de meest specifieke vorm van kennis. Een feit is altijd een beschrijving: van een persoon ("Wilhelmina werd op 18-jarige leeftijd koningin van Nederland."), een plaats ("Amsterdam is de hoofdstak van Nederland."), van een ding ("De afsluitdijk is 33 kilometer lang.") of een specifiek moment in de tijd ("Met de Vrede van Munster kwam er een einde aan de Tachtigjarige Oorlog.") In een woordveld of de bijbehorende woordspin organiseer je feiten en kenmerken van personen, plaatsen, dingen en gebeurtenissen. ...
Ad (2) Chronologieën
Een chronologie is een opeenvolging van gebeurtenissen tussen twee momenten in de tijd. ... Het bijbehorende schema is een tijdbalk.
Ad (3) Oorzaak-gevolgverbanden
Een oorzaak-gevolgverband ordent gebeurtenissen in een causaal netwerk. Hierin wordt aangegeven hoe bepaalde ontwikkelingen of stappen tot een nieuwe situatie leiden....
Ad (4) Gebeurtenissen (episodes)
Een gebeurtenis vindt plaats in een bepaalde tijd en plaats, heeft bepaalde participanten, duurt een bepaalde tijd, volgt op en wordt gevolgd door andere gebeurtenissen, is door iets veroorzaakt en heeft ook zelf weer een gevolg.
Ad (5) Generalisaties
Generalisaties beschrijven algemene regels die toepasbaar zijn op specifieke situaties: "In een grote stad is er altijd veel misdaad" of "Liefde en haat zijn krachtige emoties" ... of "Water zoekt altijd het laagste punt". ...
Ad (6) Begrippen
Een feit is de meest concrete vorm van kennis, terwijl een begrip de meest abstracte vorm van kennis is. Begrippen zijn woorden die categorieën van personen, dingen, plaatsen en gebeurtenissen onder een bepaalde noemer samenvatten. Een begrippennest bevat meestal bepalende kenmerken en voorbeelden. Denk aan monarchie: het begrip heeft kenmerken en er zijn verschillende voorbeelden van te geven. ...
Bij declaratieve kennis kan een onderscheid worden gemaakt tussen episodische en semantische declaratieve kennis.
(a) Semantische declaratieve kennis
- Semantische kennis is feitenkennis. de kennis over feiten, verschijnselen, begrippen, defnitiefs, principes, procedures, regels, wetmatigheden, theorieën. Deze kennis is geabstraheerd van concrete situaties waarin het geleerd werd en is vastgelegd in taal. Dit type kennis domineert in leerboeken.
(b) Episodische declaratieve kennis
- Episodische declaratieve kennis is de kennis over specifieke gebeurtenissen.
Bron: Leren in 5 dimensies, Robert Marzano & Wietske Miedema
Bij declaratieve kennis gaat het erom te weten dat iets zo is, gaat het om het verwerven van begrippen en feiten. Hierbij is de kernfactor het leggen van verbindingen met voorkennis. ... Dit uitbreiden of elaboreren kan op verschillende manieren in verschillende fasen van het leerproces gebeuren. ... Steeds meer onderzoekers komen tot de conclusie dat leren in essentie het veranderen, uitbreiden en aanvullen van voorkennis is. Een bekende manier van elaboreren is het bedenken van analogieën. De nieuwe leerstof lijkt op eerder geleerde stof of sluit aan bij ervaringen uit het dagelijks leven. Elektrische stroom, spanning en weerstand, lijkt bijvoorbeeld op waterstroom, waterkracht en fysieke weerstand. Een andere manier van elaboreren is het vormen van mentale voorstellingen. Een derde manier van elaboreren is het bedenken van eigen voorbeelden of het trekken van gevolgtrekkingen die impliciet in een tekst blijven (inferenties).
Een tweede belangrijk leerproces bij het leren van declaratieve kennis is het organiseren. Declaratieve kennis wordt altijd gekenmerkt door relaties en structuur. Ook dit relatienetwerk moeten leerlingen verwerven. Het best doen zij dit door een eigen structuur te ontdekken of op te leggen, bijvoorbeeld door een schema te maken of via een samenvatting of onderstrepen.
Bij het leren van procedurele kennis is er sprake van een proces van kennis-compilatie. ... Sinds Anderson (1983) wordt er van uitgegaan dat er bij het leren een geleidelijke overgang plaatsvindt van het 'weten dat' (declaratieve kennis) naar het 'weten hoe' of het kunnen (procedurele kennis). Deze overgang van feitelijke kennis naar conditie-actie (als ... dan) paren vindt plaats via een proces van automatisering, dat door Anderson opgevat wordt als een proces van kennis-compilatie.
Hij onderscheidt twee soorten compilatie:
- proceduralisatie: het bouwen van nieuwe als-dan producties uit declaratieve kennis
- compositie: het samenvoegen van enkelvoudige als-dan producties in meer complexe eenheden.
Hoe meer dit proces van kennis-compliatie is gelukt, hoe meer er sprake is van automatisering, vermindering van het beroep dat op het werkgeheugen wordt gedaan. Het proces van compilatie bestaat enerzijds (proceduralisatie) uit het vormen van patroon-herkenning, naar andere situaties (generalisatie). Anderzijds (compositie) bestaat het uit het samenvoegen van kleinere procedures in grotere gehelen en het verkorten van procedures.
We lichten deze vier processen toe aan de hand van het leren lezen. Bij het leren lezen van woorden als 'vis' leren leerlingen de letters steeds sneller te herkennen en van elkaar te onderscheiden (discriminatie). Ook leren zij deze letters in verschillende combinaties (in verschillende woorden dus) te herkennen en ze leren verschillende schrijfwijzen (generalisatie). Oorspronkeijk lezen zij de letters één voor één uitvoering en hardop 'V' 'I''S', waarna zij ze bij elkaar voegen tot 'VIS'. Pas daarna kunnen zij de betekenis van het woord aflezen uit hun geheugen. Deze procedure wordt vervolgens verkort bijvoorbeeld doordat een woord als vis nu in twee lettergroepen wordt gelezen. Dan leest de leerling dus 'VI'en 'S', dat is dus 'VIS'. Doordat nu patronen van lettercombinaties kunnen worden herkend, kan de procedure verkort worden uitgevoerd. Het samenvoegen van deelprocedures tot een geheel bestaat bijvoorbeeld uit het combineren van de laatste twee stappen in de procedure: tegelijk met de synthese van de letters tot een woord vindt bijvoorbeeld het aflezen van de betekenis plaats. Een ander voorbeeld van het samenvoegen van deelprocedures bestaat uit het combineren van de eerste twee deelstappen: de afzonderlijke letters worden direct samengenomen tot het gehele woord.
Voor kenniscompilatie zijn proceduralisatie (discriminatie en generalisatie) en compositie (verkorting en samenvoeging) dus de belangrijkste mechanismen. De belangrijkste leercondities voor deze oefening zijn oefening en feedback. Door de procedures vaak uit te oefenen (oefening) en van buiten af of van binnenuit terugkoppeling (feedback) te verkrijgen, vormen de procedures zich. Het gaat erom deze condities zodanig vorm te geven dat er niet te snel verkortingen en samenvoegingen optreden, dat er voldoende discriminiaties optreden en dat er gericht generalisaties worden ingebouwd. Het verwerven van procedurele kennis is geen korte termijn aangelegenheid. Het vergt jaren van training en feedback voordat men zo ver is dat men expert is geworden.
Declaratieve kennis
Declaratieve kennis beschrijft een logisch verband tussen twee of meer begrippen (als representatie van een concept). Dit verband kan op meerdere manieren gebruikt worden. Een vaker gehanteerd voorbeeld maakt dit duidelijk. Een eerste regel is: een persoon met een leeftijd van 18 jaar of meer is volwassen. Deze regel legt de relatie tussen de leeftijd van een persoon en het begrip volwassen.
Een tweede regel is: de leeftijd van een persoon is het aantal gehele jaren tussen de geboortedatum en de huidige datum. In deze tweede regel wordt de relatie gelegd tussen de begrippen persoon en leeftijd.
Met deze twee declaratieve regels kan bepaald worden of Jan Jansen vandaag volwassen is. Maar ook het omgekeerde is mogelijk; wanneer bekend is dat iemand vandaag volwassen is, weten we ook dat deze persoon vóór een bepaalde datum (18 jaar geleden) geboren moet zijn.
Bron: Grip op processen in organisaties, Gerrit-Jan Obers & Ko Achterberg
Declaratieve kennis
Declaratieve kennis is kennis die feiten en principes uit een bepaald vakgebied omvat. Populair gesproken wordt declaratieve kennis aangeduid met vakkennis en is het de kennis zoals die in het algemeen in syllabi en leerboeken is samengebracht. In een vakgebied als Electriciteit en Magnetisme bestaat declaratieve kennis voornamelijk uit formules, betekenissen van symbolen en algemeen geldende principes. Zo is de wet van Gauss onderdeel van de declaratieve kennis en ook een principe als: geïnduceerde lading = inducerende lading behoort hiertoe. Tot voor kort speelde het onderzoek naar probleemoplossen zich voornamelijk af bij problemen waar declaratieve kennis nauwelijks een rol speelde.
Alle declaratieve kennis die nodig was om zo'n probleem op te lossen werd bij de opgave vermeld. Voorbeelden van zulke 'puzzles' zijn het kannibalen en missionarissenprobleem (zie: Larkin 1976) en het vervangen van letters door cijfers in DONALD + GERALD = ROBERT (Newell en Simon 1972). De belangstelling voor dit soort puzzles kwam hieruit voort dat men de 'pure' oplosprocessen boven water wilde brengen. Aan deze oplosprocessen (te beschouwen als algemene redeneerprocessen) werd de verklaring voor het al dan niet succesvol zijn in het oplossen toegeschreven. Voor puzzles klopte dat ook.
Een generalisatie naar problemen zoals die in het onderwijs (op tentamens en proefwerken) en in de praktijk voorkomen is echter niet zander meer mogelijk. Het oplossen van problemen in vakgebieden waarin een grote hoeveelheid conceptuele informatie (d.w.z. begrippen en hun onderlinge relaties) is samengebundeld doet niet alleen een beroep op de 'traditionele oplosprocessen' die een oplosser tot zijn beschikking heeft, maar evenzeer op zijn kennis van de conceptuele informatie. Bhaskar en Simon (1974) spreken in dit verband over probleemoplossen in semantisch Pijke domeinen. Voorbeelden van dit soort domeinen zijn vakgebieden als natuurkunde, biologie, psychologie etc. maar ook schaken valt hieronder. Het succesvol oplossen van problemen in dit soort domeinen hangt dan mede af van het kunnen afroepen uit het geheugen van declaratieve kennis in een correcte (vakinhoudelijk juiste) vorm.
Ter illustratie: als bij het oplossen van een E en M probleem noodzakelijk de wet van Coulomb gebruikt moet worden dan kunnen studenten die deze wet niet of niet juist kennen nooit succesvol zijn. Een correcte basis van declaratieve kennis is dus een noodzakelijk uitgangspunt voor probleemoplossen. Op twee momenten in het oplosproces heeft de oplosser declaratieve kennis nodig. Bij het begrijpen van het probleem en bij het oplossen. Bij het begrijpen van het probleem moet de oplosser de symbolen in het probleem kennen en zich een voorstelling kunnen vormen van de situatie van het probleem. De oplosser moet het probleem plaatsen binnen zijn bestand van declaratieve kennis. Onderzoek, van Mayer (1982) bij redactiesommen toont aan dat de interpretatie van een probleem in sterke mate bepaald kan worden door de aanwezige kennis. Mayer beweert dat studenten een 'schema' hebben voor probleemtypen. Zij hebben de informatie . hun geheugen zo gerangschikt dat zij kennis die nodig is voor een bepaald probeemtype in een 'schema' hebben opgeslagen. Dit leidt er toe dat problemen die in feite onmogelijk zijn op te lossen door de student, op grond van enkele kenmerken van probleem, gelezen worden als bekende problemen waar zij een schema voor hebben, waarna zij het probleem (ten onrechte dus) oplossen. Declaratieve kennis speelt ook een belangrijke rol bij het oplossen zelf.
Bron: Voorwaarden voor het succesvol oplossen van problemen, A.J.M. de Jong & M.G.M Ferguson-Hessler (pdf)
Declaratieve kennis is feitelijke kennis ('weten dat'). Declaratieve kennis wordt vaak verder opgedeeld in semantische kennis, d.w.z. kennis van algemene feiten (Parijs is de hoofdstad van Frankrijk; NaCI is de formule voor keukenzout), en episodische kennis, d.w.z. kennis van persoonlijke ervaringen en feiten (gisteren kwam ik Marie tegen). Tegenover declaratieve kennis staat procedurele kennis.
Procedurele kennis bestaat uit vaardigheden ('weten hoe'). Onder deze vaardigheden vallen perceptuele vaardigheden (bijvoorbeeld lezen), cognitieve vaardigheden (bijvoorbeeld schaken) en motorische vaardigheden (bijvoorbeeld fietsen).
Declaratieve en procedurele kennis hebben verschillende functies. Toch is het onderscheid niet heel erg strikt. Zo lijken cognitieve vaardigheden waarbij expliciet gebruik wordt gemaakt van een vaste set van regels (bijvoorbeeld wiskundige vaardigheden, redeneren, en probleem oplossen) vaak een sterk declaratieve component te bezitten. Kennis van deze regels lijkt niet te verschillen van declaratieve kennis, en wordt veelal ook op dezelfde wijze verworven, namelijk via expliciete instructie.
