Leerplan

Definitie

Omschrijving van de kerndoelen en eindtermen die de leerlingen voor een vak of leergebied moeten behalen.

Alias:

• Curriculum
• Onderwijsplan

Curriculum

Curriculum is een uit het Latijn afkomstige term voor het leerplan van een school of opleiding. Het curriculum bevat ten minste een opsomming van de leerstof en de doelen die behaald dienen te worden.

Een curriculum is de snelle weergave van de inhoud van een opleiding, dat wil zeggen de vakken en de inhoud van die vakken, ten behoeve van geïnteresseerden die kennis willen nemen van of wellicht deel willen nemen aan de betreffende opleiding.

Er zijn verschillende niveaus waarop een curriculum vorm kan krijgen, op landelijk niveau zijn er voor het primair onderwijs en de onderbouw van het voortgezet onderwijs kerndoelen. Voor de bovenbouw van het voortgezet onderwijs spreekt men over eindtermen en examenprogramma´s. Commerciële opleiders gebruiken het curriculum om de eigen opleidingen in de markt te zetten en aan te prijzen.

Bron: https://nl.wikipedia.org/wiki/Curriculum

Een curriculum is een plan voor het leren. De begrippen 'curriculum' en 'leerplan' betekenen hetzelfde en zijn dus uitwisselbaar. Het ontwikkelen van een curriculum verloopt op een cyclische manier met als kernactiviteiten: analyse, ontwerp en evaluatie.

Bron: https://www.slo.nl/thema/meer/curriculumontwikkeling/

Curriculum

Een curriculum is een leer- en onderwijsplan. Het beschrijft de inhoud en doelen van een opleiding of schoolloopbaan en vormt zo een fundering voor de te onderwijzen vakken of competenties.

Bron: https://www.ensie.nl/redactie-ensie/curriculum

Wat is een leerplan?

Curriculum en leerplan: uitwisselbare termen
Soms is het verrassend lastig om ogenschijnlijk eenvoudige termen beknopt en eenduidig te definiëren. Zo luidt een bekende verzuchting dat de (internationale) onderwijskundige literatuur even veel definities van het begrip ‘curriculum’ verschaft als het aantal auteurs dat er over schrijft. Bovendien doen die auteurs dat vaak met veel omhaal van woorden of met een overmatig smal blikveld op een bepaalde context. In dergelijke verwarrende situaties is het altijd verstandig op zoek te gaan naar de etymologische wortels van het begrip. Het woord curriculum blijkt af te stammen van het Latijnse werkwoord currere, dat wil zeggen (hard) lopen. Het daaraan gerelateerde Latijnse woord curriculum behelst zowel ‘(om)loop’ als ‘renwagen’, en verwijst kortom zowel naar een traject als naar een vehikel.

Passen we deze termen toe op onderwijs, dan ligt het voor de hand te spreken over de loop of het traject voor de activiteit ‘leren’. In de Angelsaksische literatuur is de zeer bondige definitie van de Amerikaanse Hilda Taba (1962) van curriculum als ´plan for learning’ daarom zeer adequaat. Het treft dat het vrijwel eensluidend is aan de klassieke Nederlandse term ‘leerplan’ (en overigens ook aan vergelijkbare termen in andere talen als bijvoorbeeld het Duitse Lehrplan en het Zweedse läroplan).

Gezien bovenstaande reconstructie, stellen we dan ook voor de generieke termen curriculum en leerplan als uitwisselbaar te beschouwen. Het belangrijkste voordeel is dat die bondige formulering het perspectief niet te snel en onnodig versmalt, maar ruimte laat voor specificatie naar velerlei niveaus en verschijningsvormen van leerplannen of curricula. Om helder te kunnen communiceren over leerplanzaken binnen bepaalde contexten, zijn dergelijke specificaties zeer behulpzaam.

Bron: Leerplan in ontwikkeling, SLO (pdf)

Wat is een leerplan?

Een leerplan bestaat uit verschillende elementen. De kern van het leerplan is de visie. De overige leerplanelementen zijn hiermee verbonden. Idealiter zijn ze ook met elkaar verbonden, zodat er sprake is van consistentie en samenhang. De elementen zijn weergegeven in het zogeheten curriculair spinnenweb

Bron: https://www.lkca.nl/artikel/van-leerplan-naar-leerlijn/

Ontwikkelen van een curriculum

‘Een goed curriculum is meer dan de optelsom van de afzonderlijke studieonderdelen’

Op zoek naar een eenduidige definitie van de term curriculum, blijkt dit geen makkelijke opgave te zijn. Een curriculum kan namelijk vanuit diverse perspectieven en niveaus worden gedefinieerd, waaronder: de opleiding of de lerende, het ideale of het bereikte curriculum, of een curriculum op macro-, meso- of microniveau. Hoewel al 50 jaar oud, is de definitie die Taba (1962) hanteert, nog steeds toepasselijk: een curriculum is een ….”plan for learning”. Meer concreet: “All curricula, no matter what their particular design, are composed of certain elements. A curriculum usually contains a statement of aims and of specific objectives; it indicates some selection and organization of content; it either implies or manifests certain patterns of learning and teaching, whether because the objectives demand them or because the content organization requires them. Finally, it includes a program of evaluation of the outcomes.” (p. 10). Passende synoniemen in het Nederlands zijn leerplan of leerweg.

Bron: https://cat-database.sites.uu.nl/knowledge_item/ontwikkelen-van-een-curriculum/

Samenhang in een curriculum

De kern van een curriculum wordt gevormd door een visie op onderwijs. De doelen, inhouden van het leren, en de toetsing spelen daarbij een belangrijke rol, evenals de leeractiviteiten en de rol van de docent. Al deze onderdelen hangen met elkaar samen: cursussen bouwen op elkaar voort, docenten werken vanuit de eindtermen van de opleiding en stemmen met elkaar af, de werkvormen roepen de gewenste leerprocessen op, de studenten worden getoetst op zaken die er toe doen, krijgen tijdige terugkoppeling over hun vorderingen en de middelen worden evenwichtig ingezet. Deze samenhang kan gevisualiseerd worden aan de hand van het curriculaire spinnenweb van Van den Akker (2003).

Hoewel de terminologie vooral lijkt aan te sluiten bij het voortgezet onderwijs, geeft deze afbeelding duidelijk de complexiteit van een curriculum weer. Alle onderdelen zijn verbonden met de visie en idealiter ook met elkaar. Een verandering in één onderdeel kan daarbij ook van invloed zijn op de andere onderdelen.

Bron: https://cat-database.sites.uu.nl/knowledge_item/ontwikkelen-van-een-curriculum/