Binnen Lean Six Sigma wordt het kwaliteitsniveau van een proces uitgedrukt in termen van de zgn. sigmaniveau of sigmascore. De sigmascore is een maat voor hoeveel standaardafwijkingen er tussen het gemiddelde en de specificatie-eis (CTQ, kritieke klanteis) passen.
De centrale tensens van de verdeling van de procesprestaties wordt gedefinieerd door het gemiddelde. De hoeveelheid variatie in de procesprestaties, of de breedte van de verdeling, wordt gedefinieerd door de standaardafwijking (Griekse letter sigma). Dé vraag is nu hoeveel standaardafwijkingen passen tussen het gemiddelde van het proces (of kenmerk) en de specificatie-eis (SL).
De formule hiervoor staat rechtsbovenin de bovenstaande afbeelding. De waarde die dit oplevert is de Z-score. Deze score is alleen bruikbaar voor procesprestaties of kenmerken die normaal verdeeld zijn. Een lage sigmascore (Z) betekent dat een significant deel van de staart van de verdeling voorbij de specificatie-eis eindigt.
De sigmascore is afhankelijk van drie factoren:
-
Locatie/ligging van het gemiddelde: hoe ver staat/komt het gemiddelde van de specificatie-eis (SL).
-
Breedte van de verdeling, zoals gedefinieerd door de standaardafwijking (Griekse letter sigma).
-
Locatie/ligging van de specificatie-eis (SL): SL beweegt zich dichter naar of verder van de variatie van het kenmerk of proces.
Strikt genomen zijn er twee sigmascores: een score voor de korte termijn en een score voor de lange termijn. De gedachte hierbij is dat in de praktijk een proces of kenmerk op lange termijn niet zo ideaal functioneert als op de korte termijn. De procesprestaties degraderen onder invloed van verschuivingen en trends. Voor de lange termijn moet je dan ook rekening houden met een 1,5-sigmaverschuiving (sigma shift). De '1,5' danken we aan Motorola waar mijn voorstelde dat 'het rekenkundig verschuiven van een kortetermijnverdeling van een kenmerk of proces dichter naar de specifcatie-eis met een afstand van 1,5 keer de kortetermijnstandaardafwijking, de hoeveelheid defecten zou benaderen die op de lange termijn voorkomen'.
De sigmaverschuiving kun je direct toepassen op de sigmascores (Z) voor de korte termijn. De Zkorte termijn in de onderstaande formule zie je dat de Z-score voor de langetermijnverdeling is af te leiden uit de Z-score voor de kortetermijnverdeling:
In de onderstaande tabel zie je de relatie tussen sigmawaarden, DPMO en Yield:
Bron: Six Sigma voor Dummies, Craig Gygi, Neil DeCarlo en Bruce Williams