Lean is voortgekomen uit het Toyotaproductiesysteem (TPS). Lean-productie is in feite het productiesysteem van Toyota in een nieuwe verpakking. Het grootste deel van de filosofie, de basisprincipes en de methoden, technieken en gereedschappen van Lean zijn te vinden binnen TPS. (...) De termen 'Lean-productie' en het productiesysteem van Toyota zijn in feite synoniemen.

De basis van TPS werd ontwikkeld door de neven Elij en Kliichiro Toyoda en Taiichi Ohno. In de geschiedenisboeken wordt Ohno als de grondlegger van TPS genoem. (...) Toyota heeft een model van TPS ontwikkeld dat schematisch als een huis is vormgegeven. Hierin is grafisch weergegeven dat de kwaliteit van Toyota zich richt op de combinatie van kwaliteit die precies op tijd (just-in-time) wordt geleverd en sterk gemotiveerde mensen. Dit alles is gestoeld op een basis van productiestabiliteit en Kaizen, ondersteund door zichtbaar management en gestandaardiseerd werk.

Taiichi Ohno omschrijft zélf de TPS-benadering als volgt:

Het enige dat wij doen, is kijken naar een tijdslijn vanaf het moment dat de klant een bestelling bij ons plaatst totdat wij het geld binnen krijgen. En wij verkorten die tijdslijn door het verwijderen van verspilling zonder toevoegende waarde.

Het TPS-huis laat zien dat mensen de kern vormen van Lean. De basis van het productiesysteem wordt dan ook gevormd door 'training voor het ontwikkelen van uitzonderlijke mensen en teams die de filosofie van het bedrijf volgen voor het behalen van uitzonderlijke resultaten'.

"Lean zijn betekent mensen in het proces betrekken en ze zodanig uit te rusten dat ze hun processen en de manier waarop ze werken kunnen uitdagen en verbeteren, en ook het gevoel hebben dat zij het kunnen. Verspil nooit het creatieve potentieel van mensen!"

De twee pijlers, ook wel pilaren genoemd, van het huis worden gevormd door Just-in-time (JIT) en Jidoka. JIT staat voor krijgen wat je nodig heb, op het juiste tijdstip en in de juiste hoeveelheid. Dit principe geldt zowel voor interne als externe klanten.

De hoofdelementen van JIT zijn:

1. Stuksgewijze stroom: iedere persoon voert een handeling en een snelle kwaliteitscontrole uit voordat zijn uitvoer aan de volgende persoon in het proces doorgegeven wordt ('foutvrij van mij'). Zodra een fout wordt opgemerkt komt Jidoka in actie. Het proces wordt dan gestopt en er wordt direct actie ondernomen om de situatie te verhelpen.

2. Pullproductie: elk proces neemt wat het nodig heeft van het voorgaande proces op het moment dat hij dat nodig heeft, en in de exacte hoeveelheid. De (interne) klant trekt de toevoer naar zich toe en voorkomt dat hij overspoelt wordt door producten die op een bepaald moment niet nodig zijn.

3. Taktijd: wat is het ritme van het proces; in welk tempo moet er geproduceerd worden om te voldoen aan de klantvraag.

Jidoka staat voor het inbouwen van kwaliteit en heeft alles te maken met het voorkomen van fouten. Een belangrijke techniek is dan ook het toepassen van Failure Mode Effects Analysis, waarbij je onderzoekt wat er mis kan gaan binnen het productieproces en wat hiervan de impact is. Op basis van de bijbehorende risico's onderneem je gericht actie om 'Failure Modes' (faalwijzen) zoveel als mogelijk te voorkomen. Als er tijdens het productieproces tóch nog niets verkeerd gaat, stop het werk. Machines schakelen zichzelf (autonomatie) uit óf medewerkers kunnen de lijn stopzetten. Alles om te voorkomen dat er fouten doorgegeven worden aan het volgende proces.

Bron: Lean Six Sigma voor dummies, John Morgan, Martin Brenig-Jones, Lean voor dummies, Natalie J. Sayer & Bruce Williams