Het Amsterdamse Informatiemanagment Model (AIM) is een model waarbij twee dimensies met elk drie invalshoeken worden gecombineerd in een een dat bestaat uit negen vlakken, het zgn. negenvlaksmodel. Op basis van de combinatie van beide dimensies met bijbehorende invalshoeken is het mogelijk de vraagstukken te 'positioneren' die zich met betrekking tot informatiemanagement in organisaties kunnen voordoen. Volgens Abcouwer richt het bij het negenvlaksmodel zich vooral op de relaties en de verschillen tussen de verschillende strategische, structurele en operationele informatiemanagementvraagstukken én op het onderscheid tussen de technologie, de betekenis van deze technologie en de toepassing ervan.
Het negenvlaksmodel wordt vooral gebruikt om de relatie tussen de organisatie en haar informatievoorziening te bestuderen. In 1997 hebben Abcouwer Maes en Truijens dit raamwerk geïntroduceerd waarin managementvraagstukken rond informatiemanagement kunnen worden gepositioneerd. Het raamwerk is in 1999 en 2003 verder uitgewerkt door Maes.
De dimensies die binnen het Amsterdamse Informatiemanagement Model (AIM) worden gehanteerd zijn: (a) een bedrijfskundige, organisatorische dimensie en (b) een informatorische, informatie dimensie.
Dimensie-1: Organisatie-dimensie
Binnen de bedrijfskundige dimensie worden drie invalshoeken onderscheiden: strategie (welke doelen streeft de organisatie na en op welke wijze worden deze doelen gerealiseerd?), inrichting (hoe draagt de inrichting van de organisatie bij aan de realisatie van de strategie?) en uitvoering (in welke mate weet de organisatie de optimale mix te vinden tussen 'operational excellence' en toekomstgerichte flexibiliteit?).
Binnen het negenvlaksmodel wordt een organisatie gedefinieerd als "een gestructureerd samenspel van mensen en middelen met het oogmerk een (bij voorkeur vooraf geformuleerd) doel te realiseren". In een organisatie werken mensen dus actief samen om de gestelde doelen te realiseren. Het samenwerken aan het realiseren van doelen gaat niet vanzelf: besturing is nodig, waarbij besturing wordt beschouwd als een gelaagd begrip dat zich richt op drie lagen binnen de organisatie. Deze lagen sluiten aan op de drie elementen uit de definitie van een organisatie: (a) doelen, (b) mensen en middelen die in een bepaalde structuur, (c) aan de realisatie van die doelen werken.
Rij-1: Besturingsconcept/strategie/richten
Maken van strategische keuzes inzake de richting van de organisatie (bijv. nagestreefde doelen, product/markt-combinaties). De gemaakte keuzes zijn richtinggevend voor de organisatie, zodat ook wel gesproken wordt over het 'richten’ van de organisatie.
Rij-2: Ordeningsconcept/structuur/inrichten
De genomen strategische beslissingen kunnen niet direct worden uitgevoerd. Eerst moet - op het ordeningsniveau - worden bepaald op welke wijze mensen en middelen worden ingezet. Hier gaat het dus om het vormgeven, inrichten van de organisatie. Volgens Abcouwer zijn veel variabelen die bepalend zijn voor het succes en overlevingsvermogen van een organisatie, in essentie structuurvariabelen zijn. De organisatiestructuur, informatieencommunicatiestructuur én informatievoorzieningsstructuur voor de organisatie zijn dan ook belangrijke factoren.
Rij-3: Instrumenteel concept/uitvoering/verrichten
Vervolgens is het nodig op het operationele vlak ook daadwerkelijk de beoogde resultaten te boeken, hierbij gaat het dus om het verrichten.
Dimensie-2: Informatie-dimensie
Ook binnen de informatorische dimensie worden drie invalshoeken onderscheiden: het bedrijfsdomein (business waarin organisatie opereert, gevolgde bedrijfsstrategie, inrichting van de organisatie), het informatievoorzieningsdomein (vormgeving informatie- en communicatieprocessen; mate waarin informatievoorziening de bedrijfsprocessen ondersteunt) en het ICT-domein (wijze waarop informatievoorziening binnen de organisatie is vormgegeven, deze verder ontwikkeld en hoe het management ervan is ingericht).
Kolom-1: Business (Bedrijfsdomein)
Binnen een organisatie zijn mensen actief die samenwerken om de gestelde doelen te realiseren. Deze samenwerking vereist enige vorm
van sturing met bijbehorende verantwoordelijkheidstoedelingen. Dit leidt tot een structuur waarbinnen wordt gewerkt. Binnen
deze structuur vindt vervolgens het daadwerkelijke werk plaats om de doelen te verwezenlijken.
Binnen de Business-kolom gaat het vooral om de wat-vraag: wát zijn de missie, visie en doelen van de organisatie en op welke wijze wordt aan de realisatie van organisatiedoelen gewerkt. De antwoorden op deze vragen zijn een belangrijke basis voor de inrichting van de informatievoorziening van de organisatie.
Kolom-2: IV (informatievoorziening; informatie én communicatie)
Volgens Abcouwer worden in de IV-kolom de integratiekeuzes voor business en ICT expliciet en wordt ook op verschillende niveaus de verwevenheid van de onderneming met informatie- en communicatietechnologie zichtbaar gemaakt. Hij stelt verder dat de ‘informatie en communicatie’-kolom méér is dan een ICT-afgeleide en als een zelfstandige factor moet worden beschouwd.
Binnen de IV-kolom stelt de hoe-vraag ter discussie op welke wijze de informatie en communicatie binnen de organisatie plaatsvindt
Kolom-3: ICT
Bij de waarmee-vraag moet vervolgens de vertaalslag worden gemaakt naar de wijze waarop het
informeren en communiceren technisch wordt vormgegeven.
Volgens Abcouwer spelen binnen de informatie-dimensie twee krachten een rol: demand pull (businessbehoeften vertalen naar informatie- en communicatie-behoeften, waaraan vervolgens door technologie moet worden voldaan; bij een duidelijke vraag wordt een ICT-oplossing gezocht), en technology push (vanuit technische mogelijkheden beslissen óf - en zo ja, hoe - de organisatie er gebruik van gaat maken) .
Het 'informatiemanagementkruis'
De middelste kolom plus de middelste rij in het negenvlak wordt ook wel het ‘informatiemanagementkruis’ genoemd. Dit ‘kruis’ omvat het werkgebied van informatiemanagement en staat tevens centraal bij de ontwikkeling van informatiebeleid. De centrale vragen voor het informatiemanagement van een organisatie zijn: ‘wat willen we met informatievoorziening in de organisatie?’ en ‘hoe realiseren we dat met structuren die we ter beschikking stellen?’.
Bron: Toon Abcouwer op http://www.abcouwer.nl, http://www.humanlogic.nl/Resources/Negenvlak-Informatiemanagem.pdf en http://www.humanlogic.nl/bieb/Resources/ToonAbcouwer-HetNegenvlak.pdf
