Het Handboek Architectuur van gemeente Amsterdam uit 2007 is een zeer leesbaar en begrijpelijk architectuurdocument. Een van de modellen die gebruikt wordt is een vijflagenmodel voor het beschrijven van de onderkende vijf architecturen:
-
Organisatiearchitectuur: beschrijft het 'wie'en 'wat'; onderkende organisatieonderdelen, onderlinge verhoudingen, relaties met buitenwereld, producten en/of diensten die worden geleverd aan klanten, organisaties en elkaar (front-, mid- en back-office).
-
Procesarchitectuur: processen waarmee de in de organisatiearchitectuur onderscheiden producten en diensten worden voortgebracht ('waar en wanneer').
-
Informatiearchitectuur: inrichting van de informatiehuishouding. Bij het uitvoeren van processen is informatie nodig over de klant, de zaak en het product of dienst, deze 'informatie' omvat meer dan alleen dat wat geautomatiseerd is! Het gaat om de informatie zélf en de betekenis ervan (het 'wat') en de uitwisseling van informatieberichten (het 'waar en wanneer').
-
Applicatiearchitectuur: 'applicaties' worden gedefinieerd als de functionele aspecten van de informatiehuishouding (het 'welke applicatie doet wat'), het gaat hierbij altijd om een combinatie van functionaliteit en database(s). Een belangrijke ontwikkeling is dat waar applicaties vroeger één gesloten brok software was voor één proces, nu steeds meer sprake is van kleine, samenwerkende softwarecomponenten die elkaar zogenaamde services bieden.
-
Infrastructuur-architectuur: samenstel van machines, opslagvoorzieningen, netwerkcomponenten en generieke applicaties die gebruikt worden voor het uitwisselen van informatie tussen applicaties.
De samenhang tussen de eerste twee lagen bestaat eruit dat daar waar het op organisatieniveau gaat om de vraag wát je wil leveren en op welke manier dat geregeld wordt, op procesniveau de vraag centraal staat hoe je deze productie en/of dienstverlening kunt inrichten. Vervolgens is het nodig de bovenste twee lagen in lijn te brengen met de drie lagen daaronder: een verbinding te maken met de vereisten die de doelen op organisatie- en procesniveau stellen aan de informatievoorziening en de techniek van de ICT.
Een architectuur geeft op hoofdlijnen weer hoe de de verschillende componenten en initiatieven op alle vijf lagen in elkaar grijpen en beschrijft op samenhangende wijze de gewenste situatie. De architectuur vormt een bestemmingsplan voor toekomstige organisatie en informatievoorziening. Concreet betekent dit dat de architectuur bestaat uit drie onderdelen:
-
Grondslagen: het richtinggevende en kaderstellende uitspraken.
-
Modellen: beschrijvende platen
-
Standaarden: concrete afspraken