In het artikel Lean, not mean in het Herst-nummer van Slow Management gaat Marike van Zanten in op de vraag of Lean 'Angelsaksisch' of 'Rijnlands' is. In de digitale versie van het artikel ontbreekt het onderstaande kader waarin wordt ingegaan op het ontstaan en de essentie van Lean:

The Toyota Way: building cars, building people

Voor de ontstaangeschiedenis van Lean Management moeten we even terug naar het begin van de vorige eeuw, toen Henry Ford het scientific management van Frederick Taylor gebruikte voor de productie van zijn T-Ford. Het gestroomlijnde productieproces leidde tot een snelle doorlooptijd maar ging ten koste van de variatie. Beroemd is de uitspraak van Ford dat hij alle kleuren kon leveren 'als het maar zwart is.'

Na de Tweede Wereldoorlog bedenkt productiechef Taiichi Ohno van Toyota een systeem om toch te voldoen aan de toenemende behoefte aan variatie, zónder de doorlooptijd te vertragen. Het Toyota Production System streeft naar het leveren van de beste kwaliteit tegen de laagste kosten binnen de sneltste doorlooptijd door het steeds verder terugbrengen van de verspilling van middelen, menskracht, tijd en geld. Eén van de pijlers van het systeem is de door Toyota-grondlegger Kiichiro Toyoda ontwikkelde just in time-levering, dat overtollige voorraden voorkomt. Ook kaizen vormt een belangrijk onderdeel: voortdurende (proces)verbetering met respect voor mensen en met behulp van intensieve betrokkenheid van de gemba, de werkvloer.

Het systeem van Toyota kreeg in 1990 wereldwijde bekendheid door het boek The Machine That Changed The World, het resultaat van vijf jaar onderzoek door het Massachusetts Institue of Technology. De auteurs Jim Womack, Daniel Jones en Daniel Roos introduceerden de term lean production om de Toyota Way te onderscheiden van de massaproductie van autofabrikanten als General Motors. Womack en Jones formuleerden ook vijf lean-principes:

1. Beschrijf de door de klant gewenste waarde.

2. Identificeer de waardestromen.

3. Elimineer verspilling (zoals overproductie, voorraden fouten, verstoringen en wachttijden): zorg voor een vlotte doorstroom.

4. Zorg voor vraaggestuurde productie.

5. Streef naar perfectie (True North).

Continu het aantal stappen, de benodigde tijd en de hoeveelheid informatie omlaag brengen, dat is de kunst. Het gaat bij het Toyota Productie Systeem echter niet alleen om het voldoen aan de klantvraag, maar evenzeer om het ontwikkelen van de medewerker. Toyota's slogan luidt niet voor niets: Before we build cars, we build people.

Bron: Lean, not mean, Marike van Zanten in Slow Management, nummer 18 (Taylor Voorbij), herfst 2011