Prestatiesturing (Corporate Performance Management)
Prestatiesturing is een managementmethode waarbij financiële en niet-financiële cijfers gebruikt worden om de prestaties van mensen in organisaties inzichtelijk te maken. Het principe is eeuwen oud. De beloning van arbeiders in de landbouw op basis van stukloon is zo'n oud voorbeeld van de toepassing van prestatiesturing. Vanaf de jaren dertig heeft prestatiesturing, in het licht van de rationalisatie van bedrijfsprocessen door Tailor, haar intrede gedaan in de industrie. Met de invoering van de Balanced Scorecard en het INK-managementmodel in de jaren negentig is het instrumentarium van prestatiemeting ook doorgedrongen in het werkveld van de strategievorming.
Prestatiemeting biedt de organisatie de kans om voeling te houden met de realisatie van voorgenomen doelstellingen. Tussentijdse metingen dienen als evaluaties die tijdig zichtbaar kunnen maken of de voorgenomen doelstellingen gerealiseerd zullen worden en in hoeverre er nog acties ondernomen moeten worden om de realisatie van de doelstellingen te waarborgen.
Elke prestatie is het resultaat van een proces. Aan dit proces kunnen vanuit vier invalshoeken metingen gedaan worden. Deze invalshoeken zijn:
-
Inspanningen (sturen op input).
-
Procesgang (sturen op throughput).
-
Resultaten (sturen op output).
-
Effecten (sturen op outcome).
Deze invalshoeken zijn in het bovenstaande schema weergegeven. Daarbij wordt het gat tussen output en outcome veroorzaakt doordat er vele andere factoren en processen zijn die bepalen of de resultaten van het uitgevoerde proces ook de beoogde effecten zullen hebben.
De metingen worden uitgevoerd met behulp van prestatie-indicatoren. Dit zijn meetinstrumenten die numerieke gegevens (cijfers) verzamelen. Voorbeelden van prestatie-indicatoren zijn omzet (uitgedrukt in geld), doorlooptijden (uitgedrukt in eenheden van tijd), klanttevredenheid (uitgedrukt als een cijfer op een beoordelingsschaal) en ziekteverzuim (uitgedrukt als een percentage).
Strategische prestatiesturing
Bij strategische prestatiesturing worden de prestatie-indicatoren gekoppeld aan de strategische speerpunten of aan de succesbepalende factoren die de kern van de strategie verwoorden.
Processturing
Bij processturing worden de prestatie-indicatoren direct gekoppeld aan de (operationele) processen van de organisatie.
Prestatiemeting is een instrument dat gebruikt kan worden om de verbetercyclus toe te passen zoals die is geïntroduceerd door Deming. Deze cyclus bestaat uit vier fasen:
-
Plan (planningsfase).
-
Do (uitvoeringsfase).
-
Check (evaluatiefase).
-
Act (bijstellingsfase).
Prestatiemeting wordt dan in de checkfase gebruikt om feedback op de realisatie van de uitgevoerde plannen te verzamelen. Met de inzet van de Deming-cirkel kunnen organisaties een proces van continu verbeteren introduceren.
Bron: Delegeer resultaat - ontvankelijk leiderschap voor een resultaatgerichte organisatie, Joost Vos
