Bedrijfscultuur kan worden gedefinieerd als de gemeenschappelijke verstandhouding van de leden van - en de belanghebbenden bij het bedrijf. Deze gemeenschappelijke verstandhouding heeft betrekking op hoe het dagelijks in de onderneming toegaat ('collectieve mentale programmering van de leden van - en belanghebbenden bij - een onderneming').

(...)

De omschrijving van bedrijfscultuur als een gemeenschappelijke verstandhouding heeft twee kernelementen. Het eerste wordt gevormd door het woord 'verstandhouding'. Bedrijfscultuur, en cultuur in het algemeen, zitten in de hoofden van mensen; zij behoren tot de software.

Cultuur is dus niet direct zichtbaar, maar kan wel direct worden afgeleid uit de manier waarop mensen zich gedragen en uit wat er gebeurt.

Het tweede element is het woord 'gemeenschappelijk'.

Er is alleen sprake van een bedrijfscultuur wanneer deze door mensen wordt gedeeld, of tenminste door een belangrijke groep mensen. Opvattingen en meningen die alleen maar bij één individu horen, maken geen deel uit van de bedrijfscultuur, maar van zijn of haar persoonlijke bagage.

(...)

Samenvattend: bedrijfscultuur wordt opgevat als de gemeenschappelijke verstandhouding van de leden van een bedrijf met betrekking tot hoe het in hun onderneming dagelijks toegaat. Het betreft hier het geheel van geschreven en ongeschreven regels dat het sociale verkeer tussen de medewerkers van de onderneming onderling, als ook het verkeer met derden, kanaliseert en vorm geeft.

Bedrijfscultuur ... vormtde software van de organisatie. Naast deze software is er de hardware van de organisatie. In het geval van de bedrijfscultuur gaat het dan o.a. over gebouwen, de uniformen of de bedrijfsauto's. [Sanders en Neuijen beschouwen] deze hardware als een uitingsvorm van de bedrijfscultuur, maar niet als haar essentie. Het gaat bij de bedrijfscultuur immers niet om de uitingsvormen op zich, maar om de betekenis die leden van de organiastie hieraan hechten.

Uitingsvormen van cultuur zijn symbolen, helden en rituelen. ... Zij verwijzen naar patronen van waarden en grondbeginselen, die veel dieper geworteld zijn dan symbolen, helden en rituele en die het hart van de cultuur vormen. Van de aard hiervan zijn de leden zich niet of in geringe mate bewust. ...

Symbolen
Voorwerpen, woorden of handelingen die, naast een dagelijkse betekenis, tot uitdrukking brengen wat de organisatie wil zijn of wil betekenen.

Helden of anti-helden
Reële of imaginaire personen die de organisatieleden bewonderen of verafschuwen.

Rituelen
Sociale gewoonten die voor de organisatieleden iets essentieels uitdrukken en die ene context geven aan bepaalde gebeurtenissen.

Waarden en grondbeginselen
Waarden hebben een 'gij-behoort'-karakter dat het waarnemen, denken, voelen en handelen van de leden over wat zij goed of slecht, mooi of lelijk, rationeel of irrationeel vinden. ... Grondbeginselen vallen samen met wat stilzwijgend voor waar wordt aangenomen. Het zijn de bedrijfsgebonden premissen die aan de basis liggen van de eerder behandelde uitingsvormen.

De vier genoemde categorieën van cultuur zijn niet allemaal even diep geworteld. Ze kunnen met de schillen van de ui worden vergeleken.

De grondbeginselen en waarden vormen de kern, terwijl de symbolen het meest aan de buitenkant liggen. De schillen aan de buitenkant, zoals de symbolen, zijn gemakkelijk te herkennen. Het is echter moeilijk te zeggen wat ze precies te betekenen hebben voor de grondbeginselen van de cultuur. ....

Symbolen zijn ook het meest eenvoudig te veranderen: nieuwe terminologie, nieuwe slogans, nieuwe logo's. Helden veranderen betekent: nieuwe mensen naar voren halen. Rituelen veranderen betekent: de aanwezig mensen betrekken bij nieuwe activiteiten en hieraan zin geven.

Om de grondbeginselen en waarden te bereiken moeten de andere lagen gepasseerd worden. Grondbeginselen zijn dus niet eenmalig te veranderen, niet los van de rituelen, helden en symbolen waarin ze tot uitdrukking komen. Bovendien zijn grondbeginselen en waarden zeer stabiel, omdat zij over de jaren heen als richtingaangevers hebben gefunctioneerd voor het dagelijkse handelen van de leden van de organisatie.

Bron: Bedrijfscultuur - diagnose en beïnvloeding, Geert Sanders en Bram Neuijen