Michiel van der Molen maakt in zijn boek Waarom doen we dit eigenlijk?, De businesscase als succesfactor voor projecten - op basis van hun businesscase - onderscheid tussen vier soorten projecten:
-
Verplichte of noodzakelijke projecten ('moetjes'): projecten die noodzakelijk zijn omdat de organisatie anders niet meer kan functioneren. "De businesscase van zulke projecten is ijzersterk: het slagingspercentage is in de praktijk dan ook vrijwel honderd procent. Bepalend voor de aanpak is het dwingende karakter van de planning: er is een datum waarop de verplichting of noodzaak keihard wordt. Het budget is enerzijds minimaal: je probeert tegen zo laag mogelijke kosten aan de verplichting te voldoen. Anderzijds is het budget vrijwel onbeperkt: ook als het duurder wordt, is stoppen geen optie." Een businesscase blijft zinvol omdat er vaak meerdere manieren zijn om aan de verplichtingen te voldoen. Besturing is - als het project eenmaal op koers ligt - relatief eenvoudig; er is weinig behoefte aan strategische besluitvorming.
-
Continuïteitsprojecten: projecten om toekomstige (onderhouds)kosten of risico's (bijv. storingen) te vermijden. Businesscase is redelijk objectief kwantificeerbaar omdat het gaat om een afweging van verwachte schade bij niet ingrijpen tegen de investering die nodig is om dit te voorkomen. Bij de besluitvorming gaat het vooral om een afweging tussen korte- en langetermijnbelangen.
-
Batengedreven projecten: projecten die direct gericht zijn op de realisatie van (al dan niet financiële) baten. De kracht van de businesscase hangt af van de mate waarin deze aansluit op de organisatiedoelen. Streven is baten zoveel als mogelijk te kwantificeren, om projectsucces meetbaar te maken en baten van alternatieve oplossingen te kunnen vergelijken. Bij de projectbesturing gaat het om het afwegen van kosten en risico's tegen de baten.
-
Voorwaardenscheppende projecten: projecten die noodzakelijk zijn om een ander project te kunnen uitvoeren. Projecten zijn zélf niet rechtstreeks gericht op het realiseren van baten, maar om andere projecten mogelijk te maken die wél baten opleveren. "Er is wel een businesscase, maar die ligt op een hoger niveau en heeft betrekking op een combinatie van projecten of op een programma waar het project deel van uitmaakt.".